Chính sách tiền tệ là gì? Bạn đã bao giờ tò mò về chính sách tiền tệ là gì và vai trò của nó trong nền kinh tế? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm và tầm quan trọng của chính sách tiền tệ, cùng những tác động đáng chú ý mà nó mang lại.
1. Tìm hiểu chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ, hay chính sách lưu thông tiền tệ, là quá trình quản lý nguồn cung tiền của ngân hàng trung ương nhằm đạt các mục tiêu quan trọng như ổn định và tăng trưởng kinh tế, tăng sản lượng kinh tế, kiềm chế lạm phát, bảo vệ ổn định tỉ giá hối đoái và giảm mức độ thất nghiệp.
Trong việc điều hành nền kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng và hiệu quả trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc gia.
2. Các loại chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ được phân chia thành hai loại chính: chính sách mở rộng và chính sách thắt chặt. Chính phủ sẽ áp dụng các chính sách này tùy thuộc vào từng giai đoạn cụ thể trong quá trình điều hành nền kinh tế.
Chính sách tiền tệ mở rộng
Bản chất của chính sách tiền tệ mở rộng, hay còn gọi là chính sách nới lỏng, là khi ngân hàng trung ương tăng mức cung tiền cho nền kinh tế, dẫn đến giảm lãi suất. Điều này góp phần làm tăng tổng cầu và mở rộng quy mô của nền kinh tế, đồng thời tăng thu nhập cho người dân và giảm tỉ lệ thất nghiệp.
Để tăng mức cung tiền, có nhiều cách thực hiện như hạ tỉ lệ dự trữ bắt buộc, giảm mức lãi suất chiết khấu và tiến hành mua vào trên thị trường chứng khoán. Tùy theo từng thời điểm, có thể áp dụng đồng thời cả hai hoặc ba cách này.
Chính sách tiền tệ thắt chặt
Chính sách tiền tệ thắt chặt, hay chính sách tiền tệ thu hẹp, nhằm giảm mức cung tiền trong nền kinh tế bằng cách tác động từ ngân hàng trung ương. Điều này dẫn đến tăng lãi suất trên thị trường, thu hẹp tổng cầu và giảm mức giá chung.
Các biện pháp để giảm nguồn cung tiền bao gồm tăng mức dự trữ bắt buộc, tăng lãi suất chiết khấu, kiểm soát nghiêm ngặt các hoạt động tín dụng và tiến hành bán ra trên thị trường chứng khoán.
3. Vai trò của chính sách tiền tệ đối với nền kinh tế
Khống chế tỷ lệ thất nghiệp
Dù là chính sách tiền tệ nới lỏng hay thắt chặt, đều có ảnh hưởng đến việc sử dụng các nguồn lực xã hội và quy mô sản xuất kinh doanh, và từ đó ảnh hưởng đến tỉ lệ thất nghiệp.
Để giảm tỉ lệ thất nghiệp, có thể chấp nhận tăng lạm phát, tuy nhiên cần kiểm soát tỉ lệ thất nghiệp để không vượt quá mức tăng thất nghiệp tự nhiên.
Tăng trưởng kinh tế
Chính sách tiền tệ có mục tiêu tăng trưởng kinh tế bằng cách điều chỉnh khối lượng tiền tệ trong nền kinh tế. Việc tăng hoặc giảm lượng tiền tệ có tác động mạnh đến lãi suất và tổng cầu, từ đó ảnh hưởng đến sự gia tăng đầu tư sản xuất và tổng sản lượng quốc gia. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển và tăng trưởng của nền kinh tế.
Ổn định giá các loại hàng hóa
Sự ổn định giá cả các mặt hàng, không có nhiều biến động bất thường, đóng vai trò quan trọng trong việc Nhà nước hoạch định phương hướng phát triển kinh tế hiệu quả. Điều này tạo ra một môi trường đầu tư ổn định và hấp dẫn vốn đầu tư, đồng thời thúc đẩy sự sản xuất của cá nhân và doanh nghiệp, từ đó mang lại lợi ích cho toàn xã hội.
Ổn định lãi suất
Dựa trên các quỹ cho vay được hình thành từ nguồn tiền gửi và sử dụng hệ thống lãi suất linh hoạt, phù hợp với cơ chế thị trường.
Ổn định thị trường tài chính và ngoại hối
Trong thị trường ngoại hối, sự ổn định tỉ giá góp phần củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài. Khi có ý định đầu tư vào một quốc gia, họ sẽ xem xét chính sách và biến động tỉ giá của quốc gia đó.
Xem thêm: Chính sách tài khóa là gì? Các loại loại chính sách tài khóa
Từ việc điều tiết lãi suất đến quản lý nguồn tiền, chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển kinh tế. Hiểu rõ về chính sách tiền tệ là một yếu tố quan trọng để định hình và ứng phó với thách thức của thị trường tài chính hiện đại.
